Mensen zeggen vaak: ‘Het moet fantastisch zijn om de dankbaarheid van de kinderen te voelen’. Maar dankbaar zijn ze niet altijd
Stel je eens in de plaats van deze kinderen
Als het van de Vlaamse regering afhangt, komt er nog in de regeerperiode 2020- 2024 een systeem van persoonsvolgende ondersteuning voor minderjarigen met een beperking. Met het toegekende budget kunnen de ouders zelf zorg inkopen. In afwachting van de effectieve invoering, blijft alles nog even bij het oude. Ook voor de kinderen en jongeren die ondersteuning ontvangen in orthopedagogisch centrum Clara Fey in Brecht, waar Sabine Brulez sinds het prille begin van haar loopbaan werkt als woongroepbegeleider. “Het doel is voornamelijk om er te zijn.”
- Sabine studeerde af als orthopedagoog en kon snel aan de slag als woongroepbegeleider bij OC Clara Fey in Brecht
- Ze is getrouwd en heeft 3 kinderen die al allemaal het huis uit zijn
- Om te ontspannen wandelt ze met haar honden
Om 10 u op een dinsdagochtend komt Sabine ons oppikken aan het onthaal van Campus Sint-Rafaël, waar ze kleuters, kinderen en jongeren met een matige tot ernstige verstandelijke beperking opvangt en begeleidt in hun dagelijkse leven. Via de speelplaats gaat Sabine ons voor naar het gebouw waar ze dagelijks in de weer is. Ze opent de deur naar cluster Azuur, waar er – toepasselijk – zwemgerief in alle kleuren en maten op een wasrek ligt te drogen. “Toen een kind de associatie met ‘zuur’ maakte, beseften we plots dat de kleur ‘azuur’ misschien wat abstract was. Op de deur hingen we daarom een foto van een azuurblauwe zee”, lacht Sabine.
Sprookjestuin
Via een volgende deur komen we terecht in een grote, open leefruimte met zicht op de tuin. “Onze sprookjestuin”, noemt Sabine het. Niet iedereen die hier verblijft, gaat naar school op Sint-Rafaël en niet iedereen die op de campus naar school gaat, verblijft er. Wel is zeker dat er meer ouders opvang zoeken voor hun kind dan er plaats is. “Er zijn wachtlijsten”, vertelt Sabine. “Clara Fey lost dat probleem voor een deel op door – als de situatie het toelaat – te werken met verticale woongroepen. Dat zijn woongroepen met kinderen van verschillende leeftijden, met diverse problematieken. Zo hoeven ouders soms niet te wachten tot er plaats is in een horizontale woongroep.”
Azuur
De cluster ‘Azuur’ van Sabine bevat 3 woongroepen met kinderen, jongeren en enkele +18-jarigen met een matige verstandelijke beperking en een lage sociaal-emotionele ontwikkeling. “Vaak kunnen ze niet lezen en schrijven en hebben ze moeite om mee te draaien in onze veeleisende maatschappij”, licht Sabine toe. “Ergernissen komen regelmatig voor, maar er zijn ook veel positieve aspecten van dergelijke verticale leefgroepen. De tieners helpen de jongere kinderen en de zwakkeren bieden rust voor de sterkeren. Die mix is bevorderlijk voor de groepssfeer. Ook krijgen wij als begeleiders de kans om een band met de kinderen op te bouwen. Sommigen van hen blijven wel 10 jaar en ken ik al sinds ze kleuter zijn.”
90
Veel kinderen verblijven hier omdat hun ouders hulp nodig hebben bij de opvang en ondersteuning van hun kind. Verder zijn er kinderen die geplaatst worden door de jeugdrechtbank wegens een moeilijke thuissituatie. “Momenteel verblijven er zo’n 90 kinderen op de campus”, vertelt Sabine terwijl ze wijst naar de balkons die uitkijken op de tuin. “Sommige kinderen gaan elk weekend naar huis en sommigen blijven voor langere periodes. De term ‘internaat’ gebruik ik liever niet, wegens achterhaald. Ze verblijven hier. Enkele kinderen komen naar de voor- en naschoolse opvang, maar soms gebeurt het toch dat ze hier eens overnachten, bijvoorbeeld in de schoolvakanties. Ik noem ze trouwens altijd ‘onze kinderen’ in plaats van ‘onze cliënten’. Een ouder wees me er eens op dat het woord ‘cliënt’ veelvuldig gebruikt wordt in de zorgsector. Dat deed hem denken aan een firma, terwijl het toch over zijn kind ging. Sindsdien gebruik ik het woord nooit meer.
Een ouder wees me er eens op dat het woord ‘cliënt’ veelvuldig gebruikt wordt in de zorgsector. Dat deed hem denken aan een firma, terwijl het toch over zijn kind ging
Huishouden
“Wanneer vrienden vragen wat mijn job nu precies inhoudt, antwoord ik vaak dat ik een huishouden run. Er zijn geen verplichtingen, maar er zijn wel taken waarmee de kinderen kunnen helpen, zoals de tafel dekken en koken. We proberen het schoolse gevoel voor een deel achterwege te laten. Als ze willen bijleren, groeien en ontwikkelen, ondersteunen we ze. Maar in de eerste plaats moet het een plek zijn waar ze zich op hun gemak voelen. Voor sommige kinderen die hier geplaatst zijn, zijn we het basisgezin en proberen we van hieruit het contact met hun thuis te onderhouden. Ons doel is voornamelijk om er te zijn.”
Gocart
De kinderen zitten op dit uur bijna allemaal op school en het is rustig. “Dat kan er ’s avonds wel anders aan toe gaan”, lacht Sabine. “De avondspits ligt tussen 17 en 19u. Na het eten en wassen mogen de kinderen op bezoek bij andere leefgroepen, ze mogen tv kijken, gamen, ... Enkele jongeren hebben zelfs hobby’s buitenshuis. Er zijn wel afspraken, maar we gebruiken weinig vrijheidsbeperkende maatregelen. Ze mogen gaan en staan waar ze willen, maar we plaatsten wel alarmen op alle deuren. Natuurlijk is dat niet zo leuk voor pubers die zich al snel begrensd voelen, maar voor jongere kinderen kan het net veilig en vertrouwd voelen. Zo weten ze dat we onmiddellijk naar hen komen. Aangezien ze vaak uit moeilijke hechtingssituaties komen, hebben ze nood aan die nabijheid.” Onze blik dwaalt af naar de oude kastanjeboom in de tuin. “In de lente en zomer biedt ze schaduw en in de herfst geeft ze ons kilo’s kastanjes”, aldus Sabine. Her en der rond de boom liggen fietsjes, steps en gocarts verspreid. Een gezellig zicht. Sabine beaamt: “We zouden erop kunnen aandringen dat ze elke keer na gebruik worden opgeruimd, maar waarom? Een kind moet hier het gevoel hebben dat het kan leven. Toen mijn kinderen jong waren, lag er ook overal in huis speelgoed. Dat geeft kinderen het gevoel dat het hun plekje is.”
Wanneer vrienden vragen wat mijn job nu precies inhoudt, antwoord ik vaak dat ik een huishouden run
Bed-bad-brood
Sabine werkt ondertussen 30 jaar voor OC Clara Fey en heeft de zorg zien evolueren. “In mijn begindagen werd alles meer vanuit het buikgevoel gedaan, de laatste 10 jaren kwam er echter meer en meer regelgeving en verantwoording bij kijken. De zorg is geprofessionaliseerd. De slinger is misschien iets te veel doorgeslagen naar het administratieve, maar de laatste tijd merk ik dat er opnieuw nadruk wordt gelegd op het creëren van een positief leefklimaat. Het voornaamste blijft toch de 3-eenheid bedbad- brood, zoals we dat noemen.”
Zorgbudget
Een grote verandering die er in deze regeerperiode aankomt, is dat de budgetten niet meer naar de orthopedagogisch centra gaan, maar dat elke minderjarige met een beperking een bepaald budget krijgt, waarmee hun ouders of verantwoordelijke alles van zorg moeten aankopen. Sabine vreest voor de dag dat ze sommige kinderen zullen moeten weigeren: “Alles bij elkaar lijkt het misschien een groot budget voor een individu, maar in de praktijk zou het erop neer kunnen komen dat ouders maar budget hebben voor 4 nachten opvang per week, terwijl ze er 7 nodig hebben.Het strookt niet met mijn gevoel. In feite is het een stiekeme besparing. Momenteel wordt er geen onderscheid gemaakt naargelang budget: wie meer nodig heeft, krijgt meer. We proberen de aankomende veranderingen al grotendeels op te vangen door te herorganiseren. Kinderen met verschillende achtergronden zitten samen in een diverse groep. Op die manier kunnen we in ieders noden blijven voorzien.”
Kelder
Sabine weet alles te relativeren en al het hele interview lang met een grote glimlach voor ons zit. “Ik ga heel graag werken. Ik hoor vaak dat mensen die in de sociale sector werken van een speciale slag zijn. Het zwaarste aan onze job is het werken in shiften. We zijn er dag en nacht en dat tijdens weekends, vakanties en feestdagen. Ik grap al eens dat we de kinderen natuurlijk niet even in de kelder kunnen steken zodat ze vers blijven tot maandag. Ze hebben de klok rond nabijheid en zorg nodig. Als teamcoach probeer ik de werk-privé balans van mijn teamleden te bewaken, maar dat lukt niet altijd.”
SOMA
“Mensen zeggen vaak: ‘Het moet fantastisch zijn om de dankbaarheid van de kinderen te voelen’. Maar dankbaar zijn ze niet altijd! We krijgen vaak te maken met agressie. Daarvoor grijpen we terug naar de beleidsrichtlijn ‘samen omgaan met agressie’ (SOMA). Het is vaak niet zo nuttig om frustraties te veel in te tomen, ze zijn er sowieso. We zijn opvoeders, geen cipiers. Met een 16-jarig meisje dat herhaaldelijk agressief gedrag vertoonde, streefden we naar herstel in het dagelijkse leven. We lieten haar gewoon meedraaien in de groep en zij kon dan op informele momenten haar excuses aanbieden. Niet altijd door iets te zeggen, maar door te laten zien dat ze haar best doet. Wij gaven haar in die eerste, wat onzekere periode voldoende complimentjes, zodat ze echt voelde dat herstel mogelijk was.”
Ik vind je stom
Wanneer Sabine me naar buiten begeleidt, wil ze nog een nuance toevoegen. “Stel je eens in de plaats van sommige van deze kinderen. Hoe zou
jij je voelen, mocht je van de jeugdrechtbank verplicht worden om te leven in een groep met andere kinderen die je van haar noch pluim kent, onder voortdurende begeleiding? Ik vind het niet abnormaal om van tijd tot tijd te horen: ‘Ik vind je stom’. Het is echt geen aangename periode voor de meeste kinderen. Sommigen zie ik jaren later terug op een opendeurdag met hun gezin. Ze zijn hier als kinderen open gebloeid en komen tonen hoe goed het gaat. Anderen zie ik nooit meer. Ik denk dat ze die periode liefst zo snel mogelijk vergeten of dat ze zich ervoor schamen. Het is hier niet altijd goed of fijn. Moeilijke periodes horen er ontegensprekelijk bij.
Bij ons werken?
Je komt terecht in een psychiatrisch ziekenhuis, zorgvoorziening, school of project sociale economie en kan er groeien in een functie die bij je past. In al onze werkplekken staan de mensen voor wie we zorgen centraal of dat nu leerlingen, bewoners of patiënten zijn. We willen hen met zorg op maat in staat stellen een waardevol leven te leiden.
Waarom werken bij de Broeders van Liefde?
Redenen genoeg!