Een gesplitst systeem

In Vlaanderen – net als in veel andere Europese landen – bestaat er een gesplitst systeem voor jonge kinderen. Kinderopvang en kleuteronderwijs vallen onder verschillende bevoegdheden en worden anders georganiseerd. Dat leidt tot uitdagingen op het vlak van regelgeving, personeel, toegankelijkheid en kwaliteit.

Vanuit het perspectief van het kind is het echter essentieel dat we die verschillende werelden beter op elkaar afstemmen. Warme overgangen en hechte samenwerkingen met ouders zijn cruciaal. Kinderen hebben nood aan continuïteit, in een aanpak die zorg, opvoeding, spel en leren combineert. Hoe meer samenhang kinderen ervaren, hoe eenvoudiger het voor hen is om zich vlot te bewegen tussen de verschillende omgevingen waarin ze opgroeien.

Verbinden is een opdracht voor volwassenen

Voor professionals en beleidsmakers betekent dit dat we de taak op ons moeten nemen om die omgevingen actief met elkaar te verbinden. Zoals ontwikkelingspsycholoog Urie Bronfenbrenner treffend stelde:

“The most experienced stakeholders in transitions (the adults) expect the least experienced stakeholders (the children) to make all the changes.”

Lokale pioniers bouwen bruggen

Gelukkig beweegt er iets. Sinds 2022 werken twaalf pioniers in Vlaanderen en Brussel aan een doorgaande lijn tussen kinderopvang, kleuteronderwijs en buitenschoolse opvang. Hun doel? Optimale ontwikkelingskansen bieden aan kinderen, hun gezinnen en de betrokken professionals.

Een mooi voorbeeld is Kindcentrum ’t Wondernest–De Wonderboom in Gent. Daar werken leerkrachten, kinderbegeleiders, naschoolse opvangmedewerkers, een zorgcoördinator en een brugfiguur intens samen aan een gedeelde aanpak voor kinderen van 0 tot 4 jaar. De leidinggevende speelt een verbindende rol en bewaakt de lijnen tussen praktijk, beleid en inspectie.

Ook in Kindcentrum Wolkenzicht in Knesselare zetten gemotiveerde teams zich in voor een warme overgang tussen het kinderdagverblijf (gelegen in de school) en de kleuterklas. Ze kiezen bewust voor een educare-benadering waarin opvoeden en onderwijzen hand in hand gaan.

Samenwerking stimuleren en versterken

Daarnaast stimuleert een adviesraad samenwerking tussen leidinggevenden uit de kinderopvang en het onderwijs. Via ontmoetingsmomenten, studiedagen en gezamenlijke professionalisering bouwen we bruggen tussen sectoren en delen we expertise.

En het stopt niet bij samenwerking: in Wachtebeke worden de fundamenten letterlijk gelegd voor verbinding. Het kinderdagverblijf Kindervreugd en de kleuterschool van Sint-Laurens zullen binnenkort fysieke ruimtes delen. De verantwoordelijken volgen samen het traject Warme Transities om inhoudelijk nog sterker op elkaar af te stemmen.

In basisschool Sint-Eduardus zetten ze in op gelijkwaardige, wederkerige partnerschappen met ouders. Door leefwerelden dichter bij elkaar te brengen, creëren ze een stevige basis voor de ontwikkeling van elk kind – thuis én op school.

It takes a village...

Wanneer volwassenen samenwerken, groeit het kind. Want zoals men zegt: “It takes a village to raise a child.”
Wij geloven dat die ‘village’ begint bij verbinding – tussen mensen, instellingen en systemen.