Image
Duurzaamheid bij Broeders van Liefde: van ambitie naar actie
Duurzaamheid bij Broeders van Liefde: van ambitie naar actie
Eind 2023 ging de organisatie Broeders van Liefde in zee met het SDG expertise- en opleidingscentrum CIFAL Flanders om de komende jaren stevig in te zetten op grote en kleine duurzaamheidsinitiatieven. Een groep van 30 collega’s uit heel Vlaanderen werkte ondertussen een krachtige visie uit met ambitieuze doelstellingen die de organisatie de komende jaren wil uitrollen. Jeroen, Katrien en Eddy werken in de buik van de organisatie en kennen de uitdagingen waar scholen en voorzieningen voor staan maar al te goed. “Waar het om draait is dat we evolueren van reactief naar proactief handelen. Zo kunnen we een kentering teweeg brengen en de nieuwe generatie al op de lagere school bewustmaken.”
“Ik heb zelf kinderen en dan besef je meer dan ooit dat duurzaamheid op de agenda moet komen. Een aantal rampen zijn bij mij sterk blijven hangen zoals de overstromingen in Wallonië en recenter in Duitsland”, steekt Eddy Carrette van wal. Katrien beaamt. “We zien de gevolgen van de klimaatopwarming elke dag om ons heen en kunnen de verantwoordelijkheid niet langer van ons afschuiven. Het is mooi dat dit traject vanuit de groep wordt opgestart, dat er aandacht gevestigd wordt op het thema duurzaamheid en dat er samen nagedacht wordt over onze impact. De grote uitdaging zal zijn: hoe kunnen we onze afgeklopte duurzaamheidsvisie laten doorsijpelen tot bij al onze medewerkers?”
Duurzaamheid wordt breder gedefinieerd dan klimaat. Jullie core business zorg en onderwijs vormen bijvoorbeeld op zich al 2 van de 17 ‘sustainable development goals’ (SDG’s, nvdr.) van de Verenigde Naties. Wat willen jullie nog meer gaan doen?
Jeroen Hendrickx: “Duurzaamheid is voor medewerkers niet ‘iets extra dat erbij komt’. We moeten mensen laten inzien dat het al een onderdeel is van hun huidige job. Door de initiatieven die er vandaag al zijn te koppelen aan de SDG’s en daarop verder te bouwen en verder te verfijnen, zullen we ze kunnen meenemen in dit verhaal. In die zin is het wat contradictorisch dat er een aparte kerngroep is opgericht rond het thema ‘duurzaamheid’. Het mag zeker niet beletten om het thema overal te integreren in bestaande werkgroepen. De SDG’s zijn zo ruim dat je altijd wel aspecten en raakpunten vindt met waar we met zijn allen elke dag voor gaan.”
Katrien Goeman: “Uiteraard zijn er ook zaken die we breed zullen moeten opstarten, denk maar aan afvalreductie of verantwoorde waterconsumptie. Het financiële aspect lijkt me, op het eerste zicht, het grootste obstakel. Hoe kunnen we mensen overtuigen om duurzamer te denken enerzijds en een financiële inspanning te leveren anderzijds? Het is de taak van de mensen die het beleid bepalen om die boodschap uit te dragen. Precies daar zie ik kansen en juist daarom wilde ik me engageren voor de kerngroep. Waar het om draait is dat we evolueren van reactief naar proactief handelen. Zo kunnen we een kentering teweeg brengen en de nieuwe generatie al op de lagere school bewustmaken.
Eddy Carrette: “Op alles even sterk inzetten is onrealistisch. Eén van de grote uitdagingen zal zijn om onze infrastructuur te moderniseren zodat ze voldoet aan de doelstellingen voor 2050. Ik zie evenwel dat er al verschillende, veelbelovende projecten worden opgestart. Bijvoorbeeld op vlak van hernieuwbare energie. Uit ervaring en onderzoek weet ik ook dat een ‘healing environment’ effectief een positief effect heeft op zowel de zorgvragen als op onze eigen medewerkers.”
Het CIFAL-traject geeft aan de ambities nu een officiëlere dimensie, maar er loopt eigenlijk al vanalles…
Jeroen Hendrickx: “Inderdaad. Veel zaken die binnenkort verplicht zullen worden zijn in de voorziening waar ik werk bijvoorbeeld al lang gerealiseerd zoals zonnepanelen, laadpalen, afvalsortering of bloemenweides. Voor de lange termijn van ons masterplan werken wij aan een ‘klimaatadaptieve campus’ in samenwerking met een studiebureau omgeving gespecialiseerd in landschap. Kijk, cruciaal is om je doelstellingen te integreren en in te bedden in je dagelijkse werking zodat ze niet als ‘iets extra’ ervaren worden. De tractor die zorgde voor de voedselverdeling op ons domein is bijvoorbeeld vervangen door een elektrisch voertuig.”
Katrien Goeman: “Ik durf wel zeggen dat we in onze vrij kleine school Don Bosco Baarle toch een voortrekkersrol hebben wat afvalbeleid betreft. Wij proberen zo weinig mogelijk te consumeren en zo weinig mogelijk afval te produceren. Zo zijn we geëvolueerd van een wekelijkse naar een tweewekelijkse ophaalbeurt en intussen is ook onze afvalcontainer kleiner geworden. We zijn een ‘waterschool’. Blikjes zijn verboden, herbruikbare doosjes een must, eventueel afval nemen ze weer mee naar huis. Ook plastic proberen we te bannen. Peuters die zich bij ons inschrijven krijgen een linnen zak die hun hele schooltijd zou moeten meegaan. Schooluitstappen doen we met het openbaar vervoer, te voet of met de fiets. Het zijn kleine stapjes waarmee we iedereen, van kleins af aan, meenemen in het verhaal om duurzamer te gaan leven.”
Eddy Carrette: “De tuin van Sint-Alexius is helemaal omgevormd tot een stiltetuin. Niettegenstaande de voorziening langs de ring van Brussel ligt, voelt het als een oase van rust. We zoeken er naar verbinding tussen mens en natuur. Zo krijgen cliënten de kans om meer mentale ruimte te ervaren en in contact te komen met natuurlijke handelingen zoals het zaaien en oogsten van planten of het contact met dieren.”
Jullie begeleiden veel organisaties naar een duurzamer toekomst. Wat zijn de sterktes bij Broeders van Liefde en waarom denk je dat zij erin zullen slagen om écht grote stappen te zetten?
Peter Wollaert: “De grote meerwaarde om met Broeders van Liefde samen te werken is dat hun duurzaamheidsvisie gekoppeld is aan een ruimer zingevingsproject. Duurzaamheid en zingeving gaan hand in hand. Als er een goed onderbouwd duurzaamheidsverhaal is, dan geeft dat ook stabiliteit en een referentiekader op momenten dat het moeilijker is. Trouwens, idealiter groeit de duurzaamheidsreflectie uit tot een extra gelaagdheid in het zingevingsverhaal van de Broeders van Liefde 3.0. En daarvoor zijn de eerste grote stappen afgelopen jaar alvast gezet.”
Veel organisaties zijn in kleine of grote mate met dit topic aan de slag. Wat zou je hen aanraden?
Katrijn De Meyer: “Als ik zo het afgelopen jaar evalueer, zou ik zeggen: droom groot maar begin klein en zorg ervoor dat de transitie een haalbare kaart is. Je moet ambitieus zijn, maar tegelijk ook wel realistisch. Leg jezelf geen onmogelijke doelen op, want je moet de motivatie er weten in te houden.”
Peter Wollaert: “Ik ga 100% akkoord. En ik zou daar nog aan toevoegen: start met een paar pilootprojecten. Kies dus een paar thema’s uit waarin je nog progressie kan maken en test zaken uit. Deze benadering loopt parallel met het stap voor stap implementeren van duurzaamheid in de managementstrategie.”
Jeroen Hendrickx: “Een traject mag niet aanvoelen als iets dat van bovenaf gecommuniceerd wordt en losstaat van de dagelijkse werking. De reflex om duurzaam te denken moet bij ieder van ons een onderdeel worden van ons ‘dagelijkse zijn’.”
Dit artikel verscheen in onze jaarkrant 'En Route' 2024.