Maar het kan ook hard zijn. Niet iedereen raakt even gemakkelijk zwanger…

Petra: “Ik hou me al jaren uitsluitend bezig met koppels met vruchtbaarheidsproblemen. Bijna alle patiënten die ik nu ontvang zijn uitbehandelde koppels. Vaak hebben ze al een hele reeks Ivf-behandelingen achter de rug, maar kunnen ze nog niet loslaten. Ze blijven zitten met de vraag waarom ze niet zwanger kunnen worden. Ik neem de tijd om die koppels te vertellen waar het probleem precies ligt. Veel ziekenhuizen hechten daar minder waarde aan en houden het al te vaak heel medisch. Lukt het niet? Probeer het opnieuw. Lukt het nooit? Laat het los. Maar ik geloof dat je koppels antwoorden moet bieden zodat ze verder kunnen met hun leven en het proces kunnen afsluiten. Dat is vaak heel waardevol voor patiënten, zelfs als je hen medisch gezien niet kan helpen.”

Kinderen

Je helpt koppels die niet op natuurlijke wijze zwanger kunnen worden. Is kinderen krijgen een basisrecht?

Petra: “Voor mij is het krijgen van kinderen geen basisrecht, maar het hebben van een kinderwens wel. Mensen hebben dus het recht om te proberen zich voor te planten. Hen daarin beperken door verplichte sterilisatie of verplichte anticonceptie is in strijd met de universele rechten van de mens en gaat voor mij een brug te ver. Maar wat als het niet lukt op natuurlijke wijze, waar trek je dan de grens? In hoeverre moeten we rekening houden met de toekomst van het ongeboren kind? Wat als ouders niet in staat zijn om voor hun kindje te zorgen of het een kwaliteitsvol leven te bieden? Het zijn stuk voor stuk ethische vragen waarover we wellicht nooit uitgepraat zullen zijn. Iedere persoon is anders en elke afweging is heel delicaat. Ja, het gebeurt dat we koppels een fertiliteitsbehandeling weigeren, maar bij die beslissing gaan we niet over een nacht ijs.”

Met welke factoren hou je rekening om een beslissing te maken? 

Petra: “Het is cruciaal om alle omgevingsfactoren goed in kaart te brengen. We praten met de huisarts en andere hulpverleners zodat we ons een volledig beeld kunnen vormen van de situatie en van de persoon in kwestie. De meeste weigeringen gebeuren bij alleenstaande vrouwen, ongeveer een derde van de aanvragen van die doelgroep wordt niet goedgekeurd. Dat komt omdat autonomie en het hebben van een netwerk heel belangrijk zijn bij een beslissing. Kan de vrouw voor zichzelf en het toekomstig kind zorgen en heeft ze een netwerk om op terug te vallen als er iets misloopt? Soms is het antwoord daarop negatief. We moeten altijd rekening houden met de toekomst van het ongeboren kind en nemen dus beslissingen met die gedachte in het achterhoofd.”

Bewustwording

Naast arts ben je ook politicus en zetel je in het Europees parlement voor Groen. Vanwaar komt je politiek engagement?

Petra: “Er zijn veel uitdagingen in onze huidige samenleving, op allerlei vlakken. Om verandering teweeg te brengen, moeten we niet met de vinger wijzen naar individuele mensen. Ik geloof dat we de zaken moeten aanpakken op een hoger niveau, om zo het bewustzijn van mensen als groep te veranderen. Om dat te verwezenlijken, moet je zijn waar besluitvorming wordt gemaakt. Ik heb het gevoel dat er nog veel moet veranderen en dat is de reden waarom ik in de politiek ben gestapt. Als politicus kan je echt wegen op het beleid en mee de organisatie van een samenleving sturen. Vooral Europese politiek spreekt mij aan. Alle grote thema’s zoals klimaatproblematiek, gezondheidszorg, mensenrechten en migratie komen er samen. We hebben over de jaren al een lange weg afgelegd, maar er moet nog veel gebeuren.”

Als politica voor Groen, lijkt het ons logisch dat je opkomt voor het klimaat…

Petra: “Dat is inderdaad een van mijn grootste bekommernissen. Dat en het milieu. Als arts word ik vaak geconfronteerd met de negatieve effecten van vervuiling op vruchtbaarheid en gezondheid in het algemeen. Als je met je eigen ogen ziet hoeveel schade het berokkent, kan je niet langer wegkijken. En wat betreft de klimaatverandering, tegenwoordig zijn er niet veel klimaatontkenners meer. De meeste mensen beseffen wel dat er iets moet veranderen, maar niemand wil de opoffering maken. We eten met z’n allen te veel vlees, nemen te pas en te onpas de auto en doen vele snoepreisjes met het vliegtuig. Zolang we als overheid mensen niet bewust maken van hoe schadelijk dat allemaal is voor het klimaat, zullen mensen het niet spontaan opgeven. Ook de media kunnen een rol spelen in het bewustwordingsproces. We zien om de haverklap reclameboodschappen die echt Belgisch vlees promoten. Waarom niet eens onze Belgische groenten en fruit wat meer in de verf zetten?”

Dalai Lama

Petra: “Er zijn veel waarden die ik belangrijk vind, maar als ik er eentje moet uitkiezen, is het ongetwijfeld solidariteit. Solidariteit zou moeten toenemen naarmate je zelf meer middelen hebt. Het leven is zo willekeurig. We beseffen het vaak niet, maar veel van ons geluk is ons in de schoot geworpen. Heb je bepaalde talenten? Wees dankbaar en zet ze in om anderen te helpen. Zit je er warmpjes bij? Deel een stuk van wat je hebt met anderen die minder bedeeld zijn, zelfs als je er hard voor hebt gewerkt. Toon empathie voor je medemens die het minder heeft dan jou. Solidariteit staat vandaag de dag erg onder druk. Mensen kunnen niet veel meer van elkaar verdragen. Ik wil me echter blijven inzetten om solidariteit te laten groeien.”

Je zoekt het echter niet altijd in de Westerse filosofie. Je bewondering voor de Dalai Lama en het boeddhisme steek je niet onder stoelen of banken…

Petra: “Inderdaad! Ik spendeer behoorlijk wat tijd aan nadenken over zingeving en heb een grote interesse in het boeddhisme. Ik zie dat niet echt als een religie, maar eerder als een manier van leven. Zo gelooft men in het boeddhisme dat de weg naar geluk bestaat uit het stoppen met verlangen. Volgens mij zit daar een kern van waarheid in. Sommige mensen geloven het vast niet als ik zeg dat ik niet veel ambities en verlangens heb. Toch is het zo. Ik heb nooit gedroomd van een politieke carrière, het is veeleer toevallig op mijn pad gekomen. Ik doe het wel heel graag en ik ben dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen. Ik bevind mezelf in een luxesituatie, dat besef ik heel goed. Daarom vind ik het fijn om iets terug te doen voor de maatschappij. De Dalai Lama zei me ooit: “Als je mensen wil veranderen, geef dan het goede voorbeeld.” Ik probeer dat advies ter harte te nemen, zowel in mijn privéleven als in mijn rol als politicus.”

Cliché

Je bent zelf een transvrouw. Welk advies zou je transpersonen willen meegeven?

Petra: “Het thema transseksualiteit is vandaag de dag meer bespreekbaar dan vroeger. Maar aan de andere kant is er ook meer tegenkanting door mensen die zeggen ‘Wordt dit nu het nieuwe normaal?’. Ik heb zelf gewacht tot mijn 40ste om de transitie naar vrouw te maken. Ik voelde me schuldig en had mezelf wijsgemaakt dat ik gewoon kon doorgaan zoals het was. Niets was minder waar: mijn echte ik haalde me in. Daarom zou ik andere transpersonen die nog steeds worstelen met hun zijn adviseren: bevrijd jezelf. Laat het niet aanslepen, praat erover, ook al is het moeilijk. Het suïcidecijfer bij transpersonen is hoger dan bij eender welke andere doelgroep. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn en verdient dezelfde rechten. Dat is ook een thema dat mij als politicus aanspreekt. Ik vind het heel erg om te zien dat het in sommige landen nog heel slecht gesteld is met de rechten van de LGBTQ-gemeenschap. Gelukkig zien we ook positieve evoluties in bijvoorbeeld West-Europa en Scandinavië.”

Je bent voor vele transgenders een rolmodel. Wie is jouw rolmodel?

Petra: “Ik kijk op naar figuren zoals Mahatma Gandhi en Nelson Mandela. Dat klinkt heel cliché maar maakt het daarom niet minder waar. Die mensen waren zeker niet perfect, maar ze hebben zich steeds ingezet voor het algemeen belang en zo zaken in beweging gezet. We kunnen de wereld niet veranderen met een vingerknip, maar ik geloof dat we ons moeten blijven inzetten om positieve veranderingen teweeg te brengen.”