Sint-Medardus basisschool goes international!

Wie zijn die gedreven collega's?

Galatea Goudeseune is al 8 jaar di­recteur in Sint-Medardus basisschool in Ursel. De school wordt ook 'Onze school' genoemd: klein, landelijk en een nauwe band met het dorp. Voor­heen heeft zeg jaar lesgegeven in de lagere school en nog daarvoor was ze werkzaam in de privésector. Naast haar onderwijskundige ervaring heeft ze ook bedrijfscommunicatie gestu­deerd. De school nam al deel aan enke­le Erasmus+-projecten georganiseerd door Katholiek Onderwijs Vlaanderen en dit in Estland, IJsland en Malaga. Naast haar zit Sarah De Boever mee aan de digitale gesprekstafel. Ze is een enthousiaste leerkracht bij de jongste kleuters en trok dit schooljaar nog naar IJsland. 
Kortom, twee dames die wel wat te vertellen hebben over hun internatio­naal avontuur. 

 

Waarom zou je naar het buiten­land trekken? 

Galatea: Ik ben van nature iemand die interesse heeft voor nieuwe dingen, die innoverende trajecten opspoort en van daaruit linken legt met kansen voor de eigen school. 

Het is gewoon ongelooflijk boeiend om andere onderwijssystemen te verkennen. Zowel het land als het thema van zulke projecten wekken belangstelling op. Je weet van be­paalde landen dat leerlingen het daar goed doen. Dit prikkelt je wel om eens te gaan kijken hoe dat komt. 

Daarnaast worden we vanuit onze organisatie (Broeders van Liefde) gestimuleerd om na te denken over de manier waarop we ons onderwijs kunnen organiseren. Door een team onder te dompelen in een andere cultuur en hen te laten kennismaken met andere, minder bekende onderwijssystemen, leert een team breed kijken en open minded denken. Hierdoor stimuleer je een schoolkli­maat waarbij men niet terugdeinst om ook de eigen werking met een open, doch kritische blik onder de loep te nemen. Zulke ervaringen zor­gen op termijn mogelijks voor een meer wendbare houding ten aanzien van veranderingen. 

Ook Sarah kijkt al eens graag over het muurtje: Toen Galatea, An en Mira zo enthousiast waren over die eerste trip naar Estland, maakte mij dat wel nieuwsgierig. Toch heb ik even getwijfeld. Galatea heeft me uiteindelijk over de streep getrok­ken o.a. door de manier waarop we onze kandidatuur moesten indienen. Leerkrachten kiezen voor een be­paalde focus, een thema waarin ze zichzelf willen verdiepen. Het is pas nadien dat we weten naar welk land we trekken. Dit maakt het best wel spannend. Het was dan ook een leuke verrassing dat het IJsland werd. 

Wat blijft kleven? En hoe zijn jul­lie met deze ervaringen aan de slag gegaan op school?

Galatea: Wanneer je instapt in zo'n internationaal project kan je kiezen tussen een meer theoretisch traject 
van cursussen of voor een vorm van 'job shadowing', waarbij je meer op de werkvloer komt. In Estland kozen we voor het laatste. Concreet bete­kende dit dat we elke dag één à twee scholen bezochten. Dat is intensief maar zo verrijkend. Wat beklijfde, is de huiselijke sfeer. Op onze school proberen we daar ook sterk op in te zetten. Een idee dat we meegenomen hebben, is het dragen van pantof­fels. Kinderen kunnen en mogen zich volledig uitleven in onze speelweide zonder dat het extra poetswerk met zich meebrengt. Wat ook opvalt, is dat wanneer kinderen hun schoenen of laarzen verruilen voor pantoffels, de rust weerkeert en er een juiste mindset is om terug gefocust aan de slag te gaan. 

De warme start met alle leerlingen en leerkrachten is me ook bijgeble­ven, dat gevoel van samenhorigheid, samen zingen en vieren maar ook het samen ontbijten op school. iedereen start met een even volle maag. Het idee van een warme, gezonde start voor iedereen, daar droom ik wel van. 

Je ziet in die noordelijke landen ook dat er meer gebruik wordt gemaakt van vakspecialisten. Zo kwamen we in contact met een school waar mu­ziek een prominente plaats krijgt. Ze doen daarvoor beroep op een speci­fieke muziekleerkracht die daarvoor de nodige opleiding genoten heeft. In Vlaanderen wordt er zo veel verwacht van leerkrachten. We moeten afstap­pen van het beeld van de alwetende en allround leerkracht die alles kan. Laat ons onderzoeken hoe vakge­richte expertise en passie een plaats kunnen krijgen, ten voordele van el­kaar, ten voordele van de kinderen. 

In onze school zat het aanbod rond techniek niet overal snor. Logisch, want niet elke leerkracht heeft daar evenveel voeling voor of expertise in opgebouwd. Daarom schakelen we nu sinds enkele jaren techniekleerkrach­ten in die zowel in de kleuter- als in de lagere school met veel passie leer­krachten en leerlingen ondersteunen. In de toekomst zie ik een gelijkaardi­ge evolutie voor wat betreft taal en taalinitiatie en muzische vorming. 

In Malaga stond 'Praktijkonderzoek' centraal. Dr. Nancy Dana zorgde da­gelijks voor een stevige dosis input. Dit was voor mij als directeur erg in­spirerend en sluit aan bij mijn ambities om de leerkrachten op school meer stil te doen staan bij hun aanpak en de mogelijke leereffecten bij leerlingen. De inzichten, die manier van denken, heb ik gebruikt om met het team na te denken over ons leesbeleid. We hebben onze methode geanalyseerd en wetenschappelijk onderzoek er­naast gelegd om zo te komen tot een eigen leerlijn, waarvan we hopen dat dit het gewenste rendement heeft, ook bij kleuters. 

Sarah: Als ik aan IJsland denk, denk ik meteen terug aan het weer.Je hebt daar alle seizoenen op één dag en het houdt mensen niet tegen om buiten te gaan met de kinderen. Of zoals zij het zo mooi zeggen: "Er bestaat geen slecht weer, er bestaat enkel slechte kledij". Dat is voor mij een eyeopener geweest. Hoe vaak houden wij kleuters niet binnen, of annule­ren we een uitstap omdat het te veel regent of te koud is? Nochtans geeft 'buiten zijn' enorm veel energie, in welke weersomstandigheid dan ook. We proberen die mindset op school verder te stimuleren, maar dat is een proces dat tijd vraagt: niet alle kin­deren zijn dat gewoon, maar ook bij sommige collega's en ouders moet dat nog rijpen. 

We hebben wel de ambitie om ook buitenactiviteiten en -lessen meer structureel te integreren in de dag­en weekplanning van de hele basis­school. De verdere uitbouw van onze buitenruimte (o.a. met een buiten­klas) helpt ons hierbij wel. 
Galatea:Je merkt ook dat ze daar erg inzetten op burgerschap, waarbij ie­dereen zijn steentje bijdraagt aan de mini samenleving op school. Ook wij kunnen beroep doen op 'De vrienden van de school' die ons bijstaan bij fes­tiviteiten, uitstappen, groenonder­houd... Vanuit de verbinding denken we na over hoe we samen (schoolteam, leerlingen, (groot)ouders, buurtbe­woners) zorg kunnen dragen voor het leven op en rond de school. 

'Onze school, een warme en groene school voor jou en mij', is onze baseli­ne en refereert naar die thema's zoals buitenspelen, huiselijkheid, burger­schap, inzetten van de buurt. De blik op het buitenland helpt ons om de eigen werking te versterken. 

Sarah: Je leert op zo'n trip ook nieuwe mensen uit andere scholen in Vlaan­deren kennen en ook dat is verrijkend. Het is de bedoeling om vanaf volgend schooljaar ook elkaars school te bezoe­ken en rond het thema 'outdoor learn­ing' goede praktijken uit te wisselen. 

Voorwaarden? 

Galatea: Het start al met de wijze waarop je het binnenbrengt. Je moet de tijd nemen om mensen warm te maken. Dit doe je enerzijds door zo'n project te koppelen aan prioriteiten of initiatieven waar je op school al mee bezig bent. Zo is Sarah naar IJs­land getrokken voor een project rond 'Outdoor learning'. Deze focus sluit naadloos aan bij onze visie waarin het leren en leven in het mooie weidse groen een belangrijke plaats krijgt. 

Anderzijds denk je best goed na over wie je voor de eerste keer meeneemt, want die mensen spelen een belang­rijke rol om nadien anderen te in­spireren, warm te maken, te mobi­liseren. iedereen krijgt natuurlijk de kans om een kandidatuur in te dienen. Daaruit selecteer je dan die mensen waarvan je weet dat ze met een open vizier en ruime interesse zullen parti­ciperen. Het is belangrijk dat mensen die meegaan op schoolniveau kun­nen denken en interesse tonen voor het algemene onderwijssysteem van het land. De manier hoe onderwijs georganiseerd wordt, de keuzes die gemaakt worden zijn logischerwijs sterk contextgebonden, ze vertrekken vanuit een bepaald gedachtegoed. Een voorbeeld: wij laten onze kin­deren allemaal tegelijk naar buiten gaan om daar een kwartier, twintig minuten te gaan spelen en dan weer tegelijkertijd naar binnen te komen. In Estland hebben we gezien dat jonge kinderen (vanaf 6 jaar) buiten spelen zonder toezicht én wanneer zij daar nood aan hebben. Dit komt omdat ze o.a. al op hele jong leeftijd inzetten op zelfsturing. Kinderen hebben een duidelijke planning, ze weten waaraan en waaraf; en hebben ze ondertussen nood aan ontspanning, dan nemen ze die. Het heeft te maken met vi­sie, met schoolorganisatie ... Als je enkel naar het buitenland trekt om je eigen klaswerking te verrijken en te vergelijken, kan je wel eens gefrus­treerd terugkomen. Met een open blik daarentegen richt je je meer op opportuniteiten. 

Het is een meerwaarde als je voor elk project iemand uit het directie- of be­leidsteam kan meenemen. Zo iemand kan nadien mee aan de kar trekken, wilde plannen en ideeën linken met andere to do's binnen de werking, processen opvolgen en duurzaam verankeren. Dit vraagt immers veel tijd en energie en leerkrachten heb­ben hiervoor niet altijd de handen vrij. 

Sarah: Het is niet zo eenvoudig om datgene wat je ervaren en beleefd hebt over te brengen aan de rest van het team. Zij waren er niet bij en je moet dat gevoel toch een beetje kun­nen doorgeven.

Galatea: We voorzien dan ook steevast een presentatie en kleden dat sfeervol in met een hapje en een drankje. In de toelichting delen we belangrijke inzichten en kansen voor de toekomst. 

Sarah: Het helpt wel als je op school een goede sfeer hebt. We gunnen het elkaar. En als we in IJsland wa­ren, deelden we ook regelmatig onze ervaringen. Dat was niet bij alle deel­nemers zo. 

En nu? 

Galatea: Eigenlijk stonden er dit schooljaar nog twee projecten ge­pland: eentje naar Cyprus rond 'Blen­ded learning en digitale didactiek' en een job shadowing in Zweden rond 'Adaptief onderwijs'. Corona stak daar tijdelijk een stokje voor. Normaal ge­zien zouden er ondertussen dus al acht mensen uit het team betrokken zijn in een internationaal project. 

Nu nemen we eerst de tijd om de draad terug op te pikken: evalueren en borgen van de acties die voort­vloeiden uit de ervaringen in Estland en Malaga en vooruitblikken op de groeikansen die we meenemen uit het ljsland. Ondertussen stimuleer ik ook mijn collega-directeurs binnen de scholengemeenschap om te participeren aan een internationaal project. En ik voel ook dat ik stilaan klaar ben om mijn eigen project uit te schrijven en in te dienen. 

Tot slot 
In het noorden is het in de herfst- en winterperiode vaak grauw en grijs. Die donkere dagen, dat doet wat met een mens. In scholen besteedt men bij­gevolg veel aandacht aan het creëren van gezellige en knusse ruimtes en heeft men oog voor het welbevinden van leerlingen én leerkrachten. Dat hadden Sarah en haar collega goed gezien en begrepen. En dus - op een mooie dag in december- heeft het team van Sint-Medardus zijn schoen­tje klaargezet. Ondertussen staat er in het leraarslokaal - net zoals in vele IJslandse scholen - een heerlijke mas­sagestoel. Zo komt het dat de zon in Ursel altijd schijnt!