Het ouderenexpertiseteam is een uniek concept, werkzaam in de regio Zuidoost Hageland. We zijn fysiek verbonden aan het woonzorgcentrum Sint-Alexius, maar in de praktijk is het ouderenexpertiseteam een samenwerkingsverband tussen verschillende projecten en zorgpartners. We beschikken over expertise in verschillende domeinen en richten ons op mensen ouder dan 60 jaar. Ik maak zelf deel uit van het mobiel outreachend team voor ouderen (MOTO) en ik ben lid van het team dat optreedt als eerstelijnspsycholoog (ELP) voor ouderen. De rode draad in al onze dossiers? Kortdurende trajecten en nauwe samenwerking met de verschillende diensten van het ouderenexpertiseteam.

Laagdrempelig

Het ELP-team bestaat uit mezelf, mijn collega-psycholoog Katrien en ons diensthoofd. Het grootste deel van onze cliënten komt bij ons terecht via een doorverwijzing van een algemeen ziekenhuis of een huisarts. Het gaat altijd over ouderen met milde tot matige psychische klachten. Binnen ELP lopen er geen langdurige trajecten, we proberen het heel laagdrempelig te houden. Zo mikken we  op een 5-tal individuele gesprekken van ongeveer 1 uur waar we ouderen enkele handvaten proberen aan te reiken waar ze concreet mee aan de slag kunnen. Vaak gaat het over mantelzorgers of ouderen die worstelen met het verlies van hun partner, met ouder worden, met depressieve of angstige klachten of met relationele moeilijkheden. Daarnaast gaan we ook preventief werken door het organiseren van infosessies en workshops rond algemene problematieken die voorkomen bij ouderen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over veerkracht bij ouderen of omgaan met piekeren.

Naamsbekendheid

Maar ik werk niet alleen met de ouderen zelf. Naast hulp aan ouderen, bied ik ook nog advies, ondersteuning en vorming aan teams die met ouderen werken. Denk maar aan huisartsen, thuisverpleegkundigen, huishoudhulpen… Zo hebben we bijvoorbeeld een vorming rond het herkennen van psychische problemen bij ouderen. Ik ga ook langs in woonzorgcentra met advies op maat of vormingen voor het zorgpersoneel. We hebben een ruim aanbod, maar de vraag komt altijd uit de mensen zelf. Al ben ik wel, samen met mijn collega Katrien, bij de opstart van het ELP project, langsgegaan bij verschillende diensten, huisartsen en woonzorgcentra in de regio Zuidoost Hageland, om ons project voor te stellen. Ik merk dat dat stilletjes aan zijn vruchten begint af te werpen.

Multidisciplinair

En dan is er nog het MOTO-team. Naast het werk als eerstelijnspsycholoog ben ik ook aan de slag in het mobiel outreachend team voor ouderen. Maar vergis je niet, we zijn geen standaard mobiel team dat de cliënt voor een lange tijd opvolgt. Het moto-team is multidisciplinair en bestaat uit 6 disciplines: 1 psychiater, 1 ergotherapeut, 2 psychiatrisch verpleegkundigen, 1 sociaal verpleegkundige en 2 psychologen. Ook in dit team proberen we kort op de bal te spelen en de begeleiding en ondersteuning zo kortdurend mogelijk te houden. Het grote verschil met ELP is dat we in aanraking komen met meer complexe psychische problematieken en dat we vooral expertise-ondersteund werken. Dat betekent dat we ons vooral richten op het netwerk rond de oudere, zowel het professionele als het informele. Door in te zetten op deskundigheidsbevordering van het netwerk proberen we opnames te vermijden. Dat is heel belangrijk voor ouderen, want een opname zorgt vaak voor veel stress en extra verwarring.

Telefoniste

Het ouderenexpertiseteam telt in totaal 12 medewerkers en iedereen neemt ook een stukje van de telefonische permanentie op zich, want we hebben één centraal aanmeldtelefoonnummer waarop alle hulpvragen toekomen. Het is heel belangrijk om de juiste vragen te stellen zodat je snel kan achterhalen wat de cliënt nodig heeft en welk team daar het beste bij kan helpen. Daarnaast werken we ook samen met de geheugenkliniek en het geriatrisch dagcentrum. Deze afdelingen zijn fysiek verbonden aan het algemeen ziekenhuis. Maar we beroepen regelmatig op hun expertise. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat een oudere een plotse verandering in gedrag vertoont. De oorzaak kan soms een onderliggend cognitief probleem zijn. De geheugenkliniek heeft de juiste expertise om dat te onderzoeken.

Meerwaarde

De meerwaarde van het ouderenexpertiseteam zit dus vooral in de samenwerking met de verschillende diensten. Het MOTO-team en ELP zitten in één bureau, samen met de medewerkers van zorg24. Zo kunnen we natuurlijk heel kort op de bal spelen. We overleggen niet alleen binnen ons eigen team, maar ook over de teams heen. Hierdoor wordt heel wat expertise gedeeld, kunnen we samenwerken aan dossiers en zijn we zeker dat een cliënt altijd bij het juiste team terecht komt. Omdat we zo nauw met elkaar verbonden zijn en in direct contact staan, is er daarnaast veel minder kans dat er bij een doorverwijzing iets fout loopt. De opvolging is een stuk gemakkelijker en verloopt heel gemoedelijk, de cliënten voelen dat ook.

Doelgroep

Er is in onze maatschappij nood aan psychische ondersteuning bij ouderen. Ouderen worden vaak over het hoofd gezien. Veel mensen vinden het normaal dat ze geconfronteerd worden met verlies, rouw en eenzaamheid. Dat hoort bij hun leven. Maar ze vergeten dat zo’n zaken wel nog steeds gepaard gaan met verdriet. Als ouderen zelf geen groot netwerk hebben, blijven ze vaak alleen achter met hun problemen. Sommige ouderen voelen zich soms ook wat verloren. Wanneer je in de laatste fase van je leven komt, ontstaan er nieuwe levensvragen en dat kan gepaard gaan met psychische klachten. Het is belangrijk dat ouderen hulp krijgen om dit te leren plaatsen en aanvaarden. Hoe ik dit aanpak, hangt af van de persoon. Wanneer cliënten nog mobiel zijn, ga ik bijvoorbeeld op zoek naar een tijdsbesteding, iets dat ze leuk vinden en waar ze in contact komen met mensen. Als dit niet meer lukt, ga ik zoeken naar alternatieve manieren om het eigen netwerk te verbreden: misschien kan gezinszorg of een vrijwilliger een aantal keer per week langskomen? Ouderen zijn vaak het gelukkigst in hun vertrouwde omgeving. Aan de andere kant is een woonzorgcentrum voor sommigen wel aangewezen, omdat hun netwerk niet groot genoeg is en het de eenzaamheid kan breken. Het is soms wat zoeken, maar ik doe alles in overleg met de cliënt.

Variatie

Mijn takenpakket is gevarieerd, en dat spreekt mij net zo hard aan. Het is veel, maar zo heb ik het graag. Geen enkele dag is hetzelfde. Omdat ik in verschillende teams zit, kom ik in contact met veel mensen: ouderen, familie, medisch personeel, … Ook het spectrum aan ziektebeelden is heel gevarieerd: van zeer lichte tot meer complexe problematieken. Ik vind het leuk dat we kortdurend werken: je ziet al snel resultaat en dat geeft veel voldoening. We bestaan nog niet lang dus we moeten onszelf nog wat op de kaart zetten, maar ik sta volledig achter het project. Het ouderenexpertiseteam komt tegemoet aan een vraag waar nog te weinig aanbod voor is. Ik hoop dat we in de toekomst een vaste waarde worden in het werkveld, en dat huisartsen, thuiszorgdiensten, woonzorgcentra en ouderen en hun netwerk ons gemakkelijk weten te vinden.